دفع باد گلو حین خوردن (آروغ زدن) چیست؟

دفع باد گلو حین خوردن یک مکانیسم طبیعی است که به خروج هوای اضافی از معده از طریق دهان اشاره دارد. این فرآیند معمولاً همراه با صدای مشخصی است که به دلیل عبور هوا از مری ایجاد می‌شود. آروغ زدن به‌طور طبیعی زمانی رخ می‌دهد که فرد در هنگام غذا خوردن یا نوشیدن، هوای زیادی را بلعیده باشد یا دفع مناسبی نداشته باشد و فشار گاز در معده زیاد شود. این هوا می‌تواند به‌طور غیرعمدی وارد معده شود و از طریق دفع باد گلو حین خوردن تخلیه شود. در حین آروغ زدن، عضلات دیواره معده و مری به‌طور موقت شل می‌شوند تا هوا بتواند از معده به مری و سپس از دهان خارج شود. این فرآیند بخشی از عملکرد طبیعی دستگاه گوارش است و اغلب بدون ایجاد مشکل خاصی برای فرد رخ می‌دهد. بادگلو می‌تواند پس از مصرف غذاهای سنگین، نوشیدنی‌های گازدار یا بلع سریع غذا بیش‌تر دیده شود. در مواردی هم مصرف مواد غذایی خاص مانند حبوبات تجمع گاز درون معده را موجب شده و فشار مسیر گوارشی تا معده را بیشتر می‌کند. 
اگرچه این عمل عمدتاً به دلایل فیزیولوژیکی رخ می‌دهد، گاهی اوقات می‌تواند ناشی از عادات غذایی یا حتی رفتارهای روزمره مانند صحبت کردن هنگام غذا خوردن باشد. همچنین، آروغ زدن حین آب خوردن ممکن است به دلیل تغییرات فیزیکی یا حرکتی در دیافراگم و مری رخ دهد. لازم به ذکر است، اگر آروغ زدن زیاد و غیرطبیعی رخ دهد، نشانه‌ای از شرایط خاص پزشکی یا نیاز به تغییر در الگوی غذا خوردن است.

آروغ زدن حین غذا خوردن چه مشکلاتی برای فرد ایجاد می‌کند؟

آروغ زدن حین غذا خوردن با اینکه امری ساده تلقی می‌شود اما گاهی مشکلات متعددی برای افراد ایجاد می‌کند. این وضعیت ممکن است فرآیند بلع را مختل کند، زیرا فشار ناشی از تجمع هوا در معده و مری، بلع غذا را دشوارتر کرده و احساس ناراحتی یا پری در ناحیه شکم ایجاد می‌کند. همچنین، ورود هوای اضافی به معده می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی نظیر نفخ غذا خوردن، باد شکم، یا دردهای گوارشی شود و بر هضم صحیح غذا تأثیر منفی بگذارد. یکی دیگر از پیامدهای شایع آروغ زدن مکرر، رفلاکس معده به مری است. در این حالت، فشار اضافی در معده می‌تواند باعث شود که اسید معده به سمت بالا حرکت کند و علائمی مانند سوزش سر دل و ناراحتی در قفسه سینه را ایجاد کند. آروغ زدن مکرر احتمال بازگشت محتویات معده به مری و حنجره را افزایش می‌دهد. در این حالت، احتمال ورود این محتویات به مجاری تنفسی و آسپیراسیون برای افرای که اختلال بلع دارند یا مستعد دیسفاژی هستند بالا می‌رود.
علاوه بر مشکلات گوارشی، آروغ زدن زیاد تجربه غذا خوردن را ناخوشایند کرده و لذت غذا خوردن را از بین می‌برد. همچنین، در موقعیت‌های اجتماعی، دفع باد گلو حین خوردن باعث شرمندگی یا ناراحتی شده و بر روابط اجتماعی فرد تأثیر منفی می‌گذارد. در برخی موارد، آروغ زدن به مشکلات زمینه‌ای جدی‌تر مانند اختلالات بلع، گاستریت، یا سندروم روده تحریک‌پذیر اشاره دارد. ورود هوای اضافی به معده ممکن است فرآیند هضم را مختل کند، به طوری که معده نتواند به‌طور مؤثر مواد غذایی را تجزیه کرده و جذب مواد مغذی کاهش یابد. این وضعیت در طولانی‌مدت منجر به سوءتغذیه می‌شود. همچنین فشار ناشی از هوای اضافی در معده می‌تواند بر دیافراگم تأثیر بگذارد و احساس تنگی نفس یا دشواری در نفس کشیدن هنگام غذا خوردن ایجاد کند. این مسئله برای افرادی که مشکلات تنفسی، ریوی یا قلبی دارند، می‌تواند چالش‌برانگیزتر باشد.

علت سنگینی معده و آروغ زدن چیست؟

آروغ زدن حین غذا خوردن عمدتاً به دلایل فیزیولوژیکی و رفتاری اتفاق می‌افتد و می‌تواند ناشی از عادات غذایی یا شرایط خاص گوارشی باشد. یکی از اصلی‌ترین علل آروغ زدن، بلعیدن هوا (ایروفاژی) در هنگام غذا خوردن یا نوشیدن است. این اتفاق زمانی بیشتر رخ می‌دهد که فرد سریع غذا بخورد، هنگام غذا خوردن صحبت کند، یا از نی برای نوشیدن استفاده کند. گاز موجود در نوشیدنی‌های گازدار وارد معده می‌شود و بدن سعی می‌کند با آروغ زدن حین آب خوردن یا غذا خوردن آن را خارج کند. همچنین، برخی غذاها مانند کلم، لوبیا، یا پیاز، تولید گاز معده را افزایش می‌دهند و ممکن است به نفخ غذا خوردن و بادگلو زدن منجر شوند. علاوه بر این، تغییرات در فعالیت عضلات دستگاه گوارش نیز می‌تواند در بروز آروغ زدن حین غذا خوردن نقش داشته باشد. برای مثال، شل شدن دریچه بین مری و معده (اسفنکتر تحتانی مری) به هوا اجازه می‌دهد که به راحتی از معده به سمت مری حرکت کرده و از دهان خارج شود. برخی شرایط پزشکی مانند اختلال هضم غذا، رفلاکس معده به مری (GERD) ،  اختلالات حرکتی مری یا دیسفاژی، عوارض برخی داروها، زخم مری و معده، گاستریت یا ورم معده، هلیکوباکتر پیلوری  از دیگر عوامل تأثیرگذار بر آروغ زدن حین غذا خوردن باشند. همچنین، برخی از افراد در شرایط استرس یا اضطراب، هوا را به‌طور ناخودآگاه می‌بلعند که منجر به آروغ زدن مکرر می‌شود.

چند راهکار برای پیشگیری از آروغ زدن و اختلال هضم غذا

پیشگیری از آروغ زدن حین غذا خوردن مستلزم ایجاد تغییرات ساده در سبک زندگی و عادات غذایی است که می‌تواند از ورود هوای اضافی به معده جلوگیری کند. یکی از مهم‌ترین راهکارها، آرام و آهسته غذا خوردن است. بلع سریع غذا معمولاً باعث ورود هوا به معده می‌شود، بنابراین جویدن دقیق غذا و پرهیز از عجله در هنگام غذا خوردن می‌تواند مؤثر باشد. همچنین، بهتر است هنگام غذا خوردن صحبت نکنید، زیرا صحبت کردن هنگام بلع می‌تواند موجب بلعیدن هوا شود. اجتناب از نوشیدنی‌های گازدار نیز نقش مهمی در پیشگیری از آروغ زدن دارد. نوشیدنی‌هایی مانند نوشابه، آب‌های گازدار و برخی آبمیوه‌های صنعتی باعث تجمع گاز در معده می‌شوند. بهتر است به جای این نوشیدنی‌ها، از آب ساده یا دمنوش‌های بدون کافئین استفاده کنید. یکی دیگر از راهکارهای مؤثر، مدیریت استرس است. استرس و اضطراب می‌توانند باعث رفتارهایی مانند بلعیدن هوا (ایروفاژی) شوند. تمرینات تنفسی و آرام‌سازی می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند و احتمال آروغ زدن حین آب خوردن را کاهش دهند. تنظیم وعده‌های غذایی نیز اهمیت دارد. خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و اجتناب از پرخوری می‌تواند فشار معده را کاهش دهد و به جلوگیری از آروغ زدن حین غذا خوردن کمک کند. علاوه بر این، باید از مصرف غذاهایی که تولید گاز معده را تحریک می‌کنند، مانند لوبیا، کلم، پیاز و غذاهای چرب، خودداری کرد. همچنین، باید از مصرف الکل و سیگار که می‌توانند عضلات مری را شل کرده و منجر به ورود هوا به معده شوند، پرهیز کرد. رعایت این نکات ساده می‌تواند تا حد زیادی از آروغ زدن جلوگیری کند و به حفظ آرامش و راحتی دستگاه گوارش کمک نماید. اما اگر این مشکل با رعایت این موارد رفع نشود باید حتما به پزشک مراجعه شود.

سخن آخر 

آروغ زدن حین غذا خوردن مکانیسمی است که به هضم بهتر غذا و کاهش فشار معده کمک می‌کند. اما زمانی که آروغ زدن به یک عارضه تبدیل شود و مکرر رخ بدهد، دیگر نشانه‌ای از مشکل جدی‌تر بوده و نیازمند پیگیری پزشکی است. پزشک بعد از بررسی دقیق بیمار و انجام آزمایش‌های مربوطه علت سنگینی معده و آروغ زدن را شناسایی می‌کند.درمان  آروغ زدن حین غذا خوردن ، به خصوص زمانی که این حالت به شکل مزمن یا غیرطبیعی رخ می‌دهد، بر اساس علت زمینه‌ای و شرایط فرد انجام می‌شود. از این‌که تا انتهای این مقاله همراه ما بودید متشکریم. برای کسب اطلاعات بیشتر با همکاران ما در مجموعه ایران مد اس ال پی تماس بگیرید. ما تخصصی ترین خدمات در زمینه درمان اختلال بلع را برای شما فراهم آورده ایم.

منابع:

Multidisciplinary Approaches to the Treatment of Belching and Dysphagia, Smith, A. R., & Jackson, L. T.
Managing Aerophagia and Belching with Speech Therapy, Kaplan, S. M., & Rogers, J.
Behavioral Therapy Approaches for Belching and Swallowing Disorders, Miller, D. L.
Causes and Treatment of Belching, Maryam Hassani.
Treatment Options and Prevention of Belching, Leila Farhadi.