هنگام بلع جسم خارجی چه اتفاقی در بدن رخ می‎دهد؟

بلعیدن یک شی یا جسم خارجی از جمله حوادثی است که ممکن است برای هر فردی رخ بدهد. این اتفاق ممکن است عمدی یا تصادفی باشد. کودکان زیر شش سال اغلب از روی کنجکاوی، شناخت بیش‌تر یا بازیگوشی اشیا را به سمت دهان می‌برند. این اقدام ریسک قورت دادن تصادفی اجسام را در این گروه سنی افزایش می‌دهد. 
بلع جسم خارجی به شکل عمدی معمولا در بزرگسالان با مشکلات روانی یا افراد زندانی دیده می‌شود. البته گاهی بزرگسالان نیز به دلایل مختلف دچار بلع تصادفی جسم خارجی می‌شوند و به کمک نیاز دارند. اتفاقاتی که بعد از بلع جسم خارجی در بدن رخ می‌دهد به نوع و شکل جسم خورده شده بستگی دارد. جسم بلعیده شده ممکن است وارد مسیر گوارشی یا تنفسی شود. اگر جسم بلعیده شده به سمت مجاری هوایی حرکت کند باعث ایجاد مشکلات تنفسی ناگهانی شده و خطر خفگی به دنبال دارد. در اکثر مواردی که جسم خارجی بلعیده شده وارد مسیر گوارشی می‌شود، از فضای حلق و مری عبور نموده و بعد از طی کردن باقیمانده مسیر گوارشی از بدن رفع می‌شود. اما گاهی جسم خارجی در بخشی از مسیر گوارشی گیر کرده و انسداد ایجاد می‌کند. در موارد دیگر جسم خارجی همزمان با عبور از مسیر گوارشی آسیب‌های بافتی، زخم و خونریزی به دنبال میاورد.

 

 

علائم قورت دادن جسم خارجی چیست؟

بلع جسم خارجی گاهی بدون علامت است. اما در صورتی که جسم خارجی در قسمتی از مسیر گوارشی یا تنفسی گیر کند یا آسیب بافتی ایجاد کند، نشانه‌های آن را می‌بینیم. رایج‌ترین علائم قورت دادن جسم خارجی عبارت است از:
-    سرفه‌های مکرر
-    تنگی نفس و ایجاد مشکلات تنفسی
-    خس خس سینه و تنفس صدادار
-    احساس خفگی
-    احساس درد در ناحیه گلو، قفسه سینه یا معده
-    دردهای شدید ناحیه شکم
-    تب 
-    استفراغ 
-    تحریک رفلکس تهوع و اوغ زدن
-    کبود شدن رنگ صورت
-    افزایش بزاق دهان
-    ریختن بزاق از دهان

در صورت بلعیدن اجسام خارجی توسط کودک چه اقدامی باید انجام دهیم؟

معمولا نوپایان و کودکان هرچیزی را که می‌بینند در دهان خود فرو می‌برند. این عمل بسیار سریع رخ می‌دهد و ما همیشه نمی‌توانیم شرایط را کنترل کنیم. اگر جسم خارجی بلعیده شده به معده برسد به احتمال زیاد با عبور از روده از طریق مدفوع دفع می شود. این پروسه معمولا بین 1 تا 5 روز زمان می‌برد. اما اگر شئ خارجی در مسیر حلق و مری گیر کند، می‌تواند مشکلات حاد تری بوجود بیاورد. زمانی که شما متوجه شدید که فرزندتان شئ را قورت داده است، ابتدا باید خونسردی خود را حفظ کنید. اگر کودک دچار مشکل تنفسی نشده و علائم حاد دیگری ندارد با آرامش کودک را جهت معاینه نزد پزشک ببرید. اما اگر کودک دچار مشکلات تنفسی، کاهش سطح هوشیاری یا استفراغ بود، باید فورا با اورژانس تماس بگیرید و از خوراندن هرچیزی به کودک پرهیز کنید.

 

 

پروسه تشخیص و درمان بلع شی خارجی چگونه است؟

تشخیص نوع شی بلعیده شده و محل دقیق آن در بدن از طریق تست اشعه ایکس یا آندوسکوپی امکان پذیر است. با توجه به نوع جسم خارجی و محل قرار گیری آن در بدن اقدامات درمانی بعدی پایه ریزی می‌شود. اگر جسم خارجی وارد معده شده باشد و خود شی خطرناک نباشد، پزشک منتظر می‌ماند تا ببیند جسم به شکل طبیعی از بدن دفع می‌شود یا نه. اما اگر جسم بلعیده شده باعث ایجاد مشکلات تنفسی شده باشد یا احتمال آسیب وجود داشته باشد باید فورا از بدن خارج شود. برای این منظور پزشک ناچار به آندوسکوپی، برونکوسکوپی و جراحی جهت بیرون آوردن جسم خارجی خواهد بود. پس از جراحی در صورت آسیب اعضای داخلی بدن توسط جسم خارجی، بیمار باید از این نظر تحت مداوا قرار بگیرد.

چگونه می‌توانیم از بلعیدن اجسام خارجی در کودکان جلوگیری کنیم؟

جهت جلوگیری از بلعیدن اجسام خارجی توسط خردسالان باید وسایل ریز و کوچک را از دسترس آن‌ها خارج کنیم. هنگام بازی با وسایل و اسباب بازی‌های جداشدنی مثل عروسک و ماشین، والدین باید تمام مدت بر کودک نظارت مستقیم داشته باشند. زمانی که کودک شما بزرگ‌تر می‌شود می‌توانید در مورد خطرات احتمالی بلعیدن اجسام خارجی به او آگاهی بدهید.

 

 

سخن آخر

بلع جسم خارجی و عوارض بعدی متعاقب آن یکی از مشکلات اورژانسی است که اگر به درستی مدیریت نشود، میتواند تهدید کننده حیات باشد. شی خارجی قورت داده شده در مواردی بدون ایجاد علائم آشکار و به شکل خود به خود از طریق مدفوع دفع می‌شود. اما گاهی جسم خورده شده در مسیر تنفسی یا گوارشی گیر می‌کند و مشکلات تنفسی، آسیب های بافتی، خونریزی و عفونت ایجاد می‌کند. به همین علت در صورت مشاهده بلع جسم خارجی توسط کودک یا مشاهده نشانه‌های آن باید با پزشک مشورت نمایید. حتی زمانی که شی قورت داده شده از بدن دفع شود، باز هم بهتر است کودک به طور کامل معاینه شود. برای پیشگیری از قورت دادن اجسام توسط کودک والدین باید اشیا ریز و خطرناکی مانند سکه، باتری و آهن ربا را دور از دسترس اطفال قرار دهند و همواره بازی کودک را تحت نظر داشته باشند. از اینکه تا انتهای مقاله همراه ما بودید از شما سپاسگزاریم.

سوالات متداول شما

بلع جسم خارجی چه خطراتی به دنبال دارد؟

مشکلات سیستم عصبی، گوارشی و تنفسی از جمله پیامدهای منفی بلع جسم خارجی بشمار می‌روند. یکی از مهم‌ترین خطراتی که در صورت بلع جسم خارجی ممکن است رخ بدهد آسیب دیواره مری است. این مسئله سبب عفونت شده و در برخی موارد که آسیب بافتی و خونریزی شدید باشد می تواند منجر به مرگ بیمار شود. اگر جسم بلعیده شده باتری لیتیومی باشد باید در اولین فرصت خارج شود زیرا ممکن است به سوختگی شدید مری بیانجامد. بلع برخی اشیا و مواد سبب درگیری مجاری تنفسی می شوند و خطر خفگی به همراه دارند. 

بلع چه اجسامی توسط کودک خطرناک‌تر است؟

بلعیدن باتری و آهنربای کوچک که در برخی از اسباب بازی‌های کودکان وجود دارد می‌تواند آسیب‌های جدی و ناگواری ایجاد کند. سوراخ شدن مری، آسیب به رگ‌های خونی، زخم یا سوراخ شدن روده از جمله پیامدهای بلع باتری و آهنربا است. همچنین بلعیدن اجسام تیز مانند شیشه، سوزن یا سنجاق می‌تواند بسیار خطرناک باشد. در این موارد حتی اگر کودک شما هیچ گونه علائمی نشان ندهد باید فورا به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.

منابع:

1. foreign body ingestion in children: an audit of transit time 
2. A case report of foreign body ingestion, Rezazadeh A.MD