فلجی عضلات صورت و نا قرینگی صورت به چه معناست؟

فلجی عضلات صورت و نا‌قرینگی صورت به شرایطی اطلاق می‌شود که در آن‌ها عضلات صورت دچار ضعف، فلج یا عدم تقارن می‌شوند. این وضعیت می‌تواند باعث تغییرات قابل‌توجهی در ظاهر و عملکرد صورت شود. در زیر به توضیح هر یک از این شرایط می‌پردازیم:

فلجی عضلات صورت (Facial Paralysis)

فلجی عضلات صورت به عدم توانایی در حرکت یک یا چند عضله صورت اشاره دارد و معمولاً به دلیل آسیب به عصب صورت (عصب هفتم جمجمه‌ای) ایجاد می‌شود. این فلجی می‌تواند باعث مشکلاتی مانند افتادگی پلک، ناتوانی در بستن کامل چشم، عدم توانایی در لبخند زدن یا صحبت کردن به‌درستی، و مشکلات در بلع شود. یکی از شایع‌ترین انواع فلج صورت، فلج بلز یا فلج بل (Bell’s Palsy) است که به‌طور ناگهانی و معمولاً در یک طرف صورت رخ می‌دهد. عمدتا بروز این نوع از فلجی به مشکل خاصی برمی‌گردد. به طور مثال بیماری گزارش دارد که پس از سوار شدن به سورتمه در شهربازی این مشکل برایم اتفاق افتاد و بیمار دیگری از ناقرینگی صورت به دنبال ابتلا به آنفولانزا شکایت دارد.

نا‌قرینگی صورت

نا‌قرینگی صورت به حالتی گفته می‌شود که دو طرف صورت از نظر ظاهر و عملکرد با یکدیگر مطابقت ندارند. این وضعیت می‌تواند به علت‌های مختلفی از جمله فلجی عضلات صورت، آسیب‌های عصبی، جراحی‌های صورت، سکته مغزی، بیماری‌های مادرزادی و حتی مشکلات رشد عضلات و استخوان‌های صورت ایجاد شود. نافرمی‌های صورت می‌توانند به‌صورت خفیف یا شدید باشند و ممکن است باعث کاهش اعتماد به نفس در فرد شوند.

درمان ناقرینگی صورت چگونه است؟

درمان فلجی عضلات صورت و نافرمی آن بسته به اتیولوژی متفاوت است. بنابراین اولین گام ارزیابی بالینی جامع و تجزیه و تحلیل دقیق نتایج ارزیابی است. به طور کلی، روش‌های درمان صورت نامتقارن شامل دارو درمانی، جراحی، تزریق بوتاکس، تمرینات توانبخشی(گفتاردرمانی) جهت تقویت عضلات صورت و وایتال استیم تراپی عضلات صورت می‌باشد. در این پروسه، پزشک معالج  و گفتاردرمان بعد از معاینه فیزیکی، بررسی آزمایشات و تست‌های لازم، با در نظر گرفتن شرایط و محدودیت‌های بالقوه بیمار  بهترین روش درمان ناقرینگی صورت را به بیمار توصیه می‌نمایند.

روش‌های قرینه سازی صورت با کمک توانبخشی را بشناسید!

درمان ناقرینگی صورت با کمک توانبخشی توسط گفتار درمان انجام می‌شود. آسیب شناس گفتار و زبان از تمرینات مختلفی جهت دستیابی به این هدف درمان بهره می‌گیرد که آن‌ها را می‌توانیم به دو دسته درمان‌های نوین و سنتی تقسیم نمود. از جمله روش‌های درمان نوین و مدرن می‌توان به تحریک الکتریکی عضلات از طریق وایتال استیم اشاره کرد که در ادامه به توضیح آن می‌پردازیم. درمان‌های سنتی خود به دو دسته تمرینات فعال و غیر فعال تقسیم می‌شوند. تمرینات فعال به گروهی از تمرینات گفته می‌شود که نیازمند همکاری بیمار است. این تمرینات توسط درمانگر طراحی شده و به بیمار آموزش داده می‌شود. در اجرای این تمرینات بیمار مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کند و بدیهی است که این تمرینات برای بیمارانی با سطح هوشیاری مناسب کاربرد دارد. گروه دیگر از تمرینات توسط گفتاردرمان انجام می‌شود و بیمار نقشی در اجرای آن ندارد که به آن تمرینات غیر فعال می‌گویند. تمرینات توانبخشی با تحریک حس عمقی، ایجاد یا اصلاح حرکت و افزایش قدرت، سرعت و دامنه حرکتی عضلات ناقرینگی صورت را درمان می‌کند.

در مورد وایتال استیم تراپی عضلات صورت چه می‌دانید؟

 وایتال استیم تراپی (Vital Stim Therapy) یک روش درمانی مبتنی بر تحریک الکتریکی عصبی-عضلانی (Neuromuscular Electrical Stimulation - NMES) است که به‌طور خاص برای تقویت عضلات درگیر در بلع و عضلات صورت (درمان ناقرینگی صورت) استفاده می‌شود. 

نحوه عملکرد وایتال استیم چگونه است؟

وایتال استیم با استفاده از جریان الکتریکی ملایم به عضلات هدف، عملکرد آن‌ها را تحریک می‌کند. این تحریک‌ها باعث انقباض عضلات می‌شود و به تقویت و بهبود عملکرد آن‌ها کمک می‌کند. در این روش، الکترودهای کوچکی روی پوست بیمار در نواحی مشخصی از صورت و گردن قرار می‌گیرند.

کاربردهای وایتال استیم را می دانید؟

درمان اختلالات بلع (دیسفاژی): برای افرادی که به دلیل مشکلات عصبی، فلج، سکته مغزی یا بیماری‌های دیگر دچار مشکلات بلع هستند، وایتال استیم به بهبود قدرت و هماهنگی عضلات بلع کمک می‌کند.
تقویت عضلات صورت: برای افرادی که به دلیل فلج بل، آسیب عصبی، جراحی‌های صورت، یا سایر مشکلات دچار ضعف عضلانی و نافرمی صورت شده‌اند، این روش به تقویت عضلات صورت کمک می‌کند.
بهبود هماهنگی عضلات: در برخی موارد از وایتال استیم برای بهبود هماهنگی بین عضلات مختلف صورت و گردن استفاده می‌شود که می‌تواند در بهبود گفتار و عملکرد حرکتی موثر باشد.

تقویت عضلات صورت با کمک وایتال استیم چه مراحلی دارد؟

•  ارزیابی اولیه: درمانگر وضعیت عضلات را ارزیابی می‌کند و نقاط مناسب برای نصب الکترودها را در ناحیه صورت تعیین می‌کند.
• نصب الکترودها: الکترودها به دستگاه وایتال استیم متصل و بر روی نقاط هدف قرار می‌گیرند.
• تنظیم شدت تحریک: شدت جریان الکتریکی متناسب با شرایط بیمار تنظیم می‌شود تا عضلات به‌طور مؤثر تحریک شوند.
• اجرای تمرینات: معمولاً همزمان با تحریک الکتریکی، بیمار تحت راهنمایی درمانگر، تمرینات حرکتی خاصی را انجام می‌دهد.
• پیگیری درمان: درمان ممکن است به چندین جلسه نیاز داشته باشد و پیشرفت بیمار به‌طور مرتب ارزیابی می‌شود.

درمان ناقرینگی صورت با استفاده از فیزیوتراپی چگونه است؟

درمان ناقرینگی صورت هم توسط فیزیوتراپیست و هم توسط گفتار درمانگر انجام می‌شود. هر دوی این متخصصین با استفاده از دست ورزی و تمرینات فعال و همچنین استفاده از تجهیزات و ابزار درمان ناقرینگی صورت را انجام می‌دهند. در برخی از موارد استفاده از امواج التراسونت یا یو اس، لیزر درمانی و ...توسط فیزیوتراپیست انجام می‌شود که گفتار درمانگر قادر به انجام آنها نخواهد بود. درمان دستگاهی ناقرینگی صورت که توسط الکتروتراپی و جریان‌های الکتریسیته و همچنین درمان به استفاده از بایو فیدبک انجام می‌شود، برای هر دو متخصصین مجاز است اما گفتار درمانگران تنها متخصصینی هستند که با تمرکز بسیار بالا درمان اختلالات عصبی و عضلانی در ناحیه سر و گردن را انجام می‌دهند.

نتیجه گیری:

درمان ناقرینگی صورت توسط گفتار درمانگران فعال در زمینه اختلالات حرکتی عضلات صورت انجام می‌شود. صورت نامتقارن اعتماد به نفس فرد رو پایین آورده و مشارکت اجتماعی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در کل هر ناهنجاری در نحوه صحبت کردن انسان می‌تواند توجه افراد مختلف را جلب کرده و این چیزی است که اعتماد به نفس افراد را تحت تاثیر قرار داده و منجر به کاهش مشارکت اجتماعی افراد می‌شود. وایتال استیم تراپی عضلات صورت یکی از درمان‌های نوینی است که برای تقویت عضلات صورت در صورت وجود فلجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. گفتار درمانگران آموزش دیده می‌توانند درمان فلجی عضلات صورت را با استفاده از دستگاه‌هایی مانند وایتل استیم و بایوفیدبک انجام دهند. تیم تخصصی ایران مد اس ال پی گفتار درمانگران حرفه‌ای و آموزش دیده‌ای جهت درمان ناقرینگی صورت دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با مجموعه ما در تماس باشید.

منابع:

“Neuromuscular Electrical Stimulation in the Treatment of Facial Paralysis. Beurskens, G. Heymans
“Efficacy of Vital Stim Therapy for Facial Muscle Rehabilitation: A Clinical Trial” J. P. Ludlow et al.