برای درمان اختلال بلع چه راه ها و روش‌هایی وجود دارد؟

درمان اختلال بلع راهکارهای متعددی از درمان‌های پزشکی و جراحی تا اقدامات مدیریتی دارد. به طور کلی می‌توان درمان اختلال بلع را در سه گروه پزشکی، توانبخشی و اقدامات مدیریتی و پیشگیری قرار داد.
1.    اقدامات پزشکی. شامل اقدامات جراحی در افرادی است که به سبب بد عملکردی یا بد شکلی‌های دستگاه گوارش دچار اختلال بلع شده‌اند. اقدامات جراحی در درمان اختلال بلع معمولا شامل مایوتومی یعنی برداشتن بخشی از عضله در مواقعی که به علت بد شکلی‌هایی مانند دیورتیکول مری اختلال بلع ایجاد شده است و یا استند گذاری در مواردی که به علت انسداد مری فرد در خوردن و آشامیدن دچار اختلال شده است، می‌شود.
2.    اقدامات توانبخشی. توانبخشی به اعمالی گفته می‌شود که بدون استفاده از دارو و اقدامات تهاجمی و جراحی و با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های مختلف توان از دست رفته به فرد باز گردد. اقدامات توانبخشی در درمان اختلال بلع در حیطه‌ی speech therapy یا گفتاردرمانی است. آسیب شناس گفتار و زبان و بلع یا گفتاردرمانگر، فردی است که در حیطه درمان اختلالات بلع به طور تخصصی مهارت دارد. بلع درمانگر (گفتاردرمانگر) با استفاده از روش‌های سنتی مثلTTS، دستورزی و منوال تراپی، درمان های مدرن مثل وایتال استیم تراپی، مانورها و تمرینات بلع درمانی و درمان بایوفیدبک اختلال بلع به فردی که اختلال بلع دارد در بهبود یافتن از این مشکل کمک می‌کند. گاهی ممکن است فرد از یک یا دو روش ذکر شده سود ببرد اما گاهی هم ممکن است درمانگر از ترکیبی از همه‌ی روش‌ها در درمان اختلال بلع بهره گیرد. در ادامه مقاله به مبحث بلع درمانی با دستگاه به ویژه درمان بایوفیدبک اختلال بلع خواهیم پرداخت. 
3.    اقدامات مدیریتی و پیشگیرانه. این دسته از اقدامات شامل کارهایی است که به بیمار کمک می‌کند بتواند راحت‌تر غذا بخورد و از آسپیراسیون جلوگیری شود. ( آسپیراسیون ورود مواد غذایی و مایعات به ریه است). این اقدامات شامل اجرای پوزیشن‌های جبرانی، تغییر بافت و حجم مواد غذایی و یا استفاده از تغذیه وریدی است.

بلع درمانی با دستگاه به چه صورت است؟

بلع درمانی با دستگاه در واقع استفاده از ابزار و دستگاه‌هایی است که به کمک انسان در درمان اختلال بلع آمده‌اند. بلع درمانی با دستگاه ممکن است در میان مردم به برطرف کردن اختلال بلع با کمک یک حسگر برچسبی معروف شده باشد که در واقع برطرف کردن اختلال بلع با کمک یک حسگر برچسبی به الکترودهایی اشاره دارد که روی عضله و در سطح پوست بیمار قرار می‌گیرد. الکترودها (برچسب حسی) پالس‌ها یا تحریکات الکتریکی را به عضله یا واحد حرکتی منتقل می‌کند.
یکی از معتبرترین دستگاه‌هایی که در بلع درمانی استفاده می‌شود، درمان وایتال استیم است. دستگاه وایتال استیم یا وایتال استیم تراپی که مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا است، در بسیاری از بیماران خصوصا افرادی که دچار مشکلات حاد نورولوژیک مثل سکته‌های مغزی شده‌اند، در بهبود یافتن از اختلال بلع کمک می‌کند. درمان وایتال استیم از نوع NMES است، یعنی از محرکاتی الکتریکی در جهت بهبود عملکرد عصبی عضلانی واحد حرکتی استفاده می‌شود.
جالب است بدانید که وایتال استیم تراپی نه تنها می‌تواند به بیمارانی که هوشیاری کامل یا توانایی همکاری فعالانه ندارند کمک کند، بلکه می‌تواند با استفاده از امکانی به نام درمان بایوفیدبک اختلال بلع برای بیمارانی که توانایی همکاری فعال دارند، تاثیر درمانی را افزایش دهد. در ادامه مطلب درمان بایوفیدبک اختلال بلع را بیشتر توضیح خواهیم داد.

درمان بایوفیدبک اختلال بلع چیست؟

 خوب در این قسمت می‌خواهیم شما را با ماهیت درمان بایوفیدبک اختلال بلع آشنا کنیم. لازم به ذکر است که درمان بیوفیدبک اختلال بلع توسط گروه ما با استفاده از وایتال استیم تراپی انجام می‌شود. این درمان با درمان الکتروتراپی اختلال بلع متفاوت بوده و ماهیت درمان استفاده از پتانسیل برانگیخته انقباض عضلانی تقویت حرکت توسط خود بیمار است. در ادامه شما را با ماهیت درمان بایوفیدبک اختلال بلع بیشتر آشنا می‌کنم.
هر فردی که دارای مشکل بلع است نقص خود را به شکل تغییر در مولفه‌های حرکتی عملکرد بلع نشان می‌دهد. این فرد دارای مشکل بلع حرکتش به صورت ناقص انجام شده و یا دیر شروع شده و حتی قدرت انقباضی مناسبی برای کامل کردن حرکت ندارد. وقتی این را با استفاده از بایو فیدبک که همان الکترومایوگرافی است اندازه می‌گیریم، متوجه می‌شویم که قدرت انقباضی عضلات در فرد دارای اختلال بلع کاهش یافته است.

این پتانسیل کاهش یافته با استفاده از نمرات که بر حسب میکرو ولت است و همچنین از طریق نمودار نمایش داده می‌شود. در درمان بایوفیدبک اختلال بلع ما از همین نمودار و نمرات برای تقویت عملکرد بلع بیمار استفاده می‌کنیم. به طور مثال فردی در هنگام انجام عمل بلع عضلات زیر چانه را به طور غیر عادی به میزان ۲۸ میکرو ولت فعال می‌کند که این میزان با مقدار طبیعی خود بسیار فاصله دارد. اگر فرد آگاه و هوشیار است و می‌تواند عملکرد بلع خود را در مانیتور دستگاه و یا تلویزیون مشاهده کند، متوجه می‌شود که فعالیت انقباضی‌اش چقدر است و با میزان طبیعی چقدر فاصله دارد. در این صورت ما به بیمار تکنیک‌هایی را آموزش می‌دهیم که از همین پتانسیل کاهش یافته برای تقویت حرکت استفاده کند. بیمار تغییر پتانسیل را در عملکرد بلع خود مشاهده می‌کند.

به طور مثال وقتی با قدرت بیشتری قورت می‌دهد، پتانسیل انقباضیش تا ۵۰ میکرو ولت افزایش می‌یابد و بیمار تشویق می‌شود تا عملکرد بهترین از خود بروز بدهد که همین تلاش‌ها در صورت تکرار درمان اختلال بلع از طریق انجام بایو فیدبک است. این درمان برخلاف تصور عمومی در بسیاری از بیماران مبتلا به اختلال بلع یک معجزه را نمایان می‌کند.
درمان اختلال بلع از طریق انجام درمان بایوفیدبک و وایتال استیم تراپی یکی از موثرترین روش‌های درمان مدرن مشکل بلع است. لازم است بدانید که این درمان باید توسط ابزارهای بسیار حساس انجام شود. وسیله‌ای که نسبت به کوچکترین انقباضات عضلانی در ناحیه حلق حساس بوده و پتانسیل‌های برانگیخته شده عضلانی را بولد کند. برجسته سازی کوچکترین تلاش‌های بیمار انگیزه‌ای برای بهبود عامل اختلال بلع است.

درمان اختلال بلع از طریق انجام بایو فیدبک تراپی برای چه بیمارانی قابل استفاده است؟

برای انجام درمان بایوفیدبک اختلال بلع در مرحله اول لازم است بدانید که بیمار بایستی هوشیار و کاملا آگاه باشد. یعنی بیماری که دارای مشکل شناختی و هوشیاری است نمی‌تواند از این درمان نفع ببرد. مورد دوم همکاری بیمار است برخی از بیماران همکاری لازم برای انجام درمان اختلال بلع از طریق انجام بایوفیدبک تراپی را ندارند. مثلاً از بیمار می‌خواهیم که آب دهان خود را با قدرت هرچه تمام قورت دهد، اما بیمار اعتنایی به خواسته درمانگر نشان نداده و درمان خروجی مثبتی نخواهد داشت. مورد سوم توان جسمانی و عضلانی بیمار است. برخی از بیماران نمی‌توانند کاندید درمان بایوفیدبک اختلال بلع باشند چرا که در صورت وارد آوردن فشار تمرینی ممکن است عملکرد قلب و ریه ایشان مختل شده و نیازمند اقدامات اورژانسی شود. بنابراین هر بیماری کاندید بلع درمانی با دستگاه و خصوصاً درمان بایوفیدبک اختلال بلع نیست.

نتیجه‌گیری

درمان بایوفیدبک اختلال بلع یکی از مهمترین کاربردهای دستگاه وایتال استیم است. در این درمان از توانایی‌های خود بیمار برای بهبود عملکرد بلع وی استفاده می‌کنیم. درمان بیوفیدبک اختلال بلع روشی کاملا موثر با قابلیت ایجاد تغییر در مولفه‌های مختلف عملکرد بلع است. با استفاده از دستگاه وایتال استیم و درمان بیوفیدبک اختلال بلع می‌توانیم نقص به وجود آمده در توانایی بل بیمار را جبران کرده و مشکل بلع وی را حل کنیم. تیم ما یعنی مجموعه توانبخشی بلع ایران مد اس ال پی انجام درمان بایوفیدبک اختلال بلع را برای شما فراهم آورده است. ممنون که تا انتهای این مقاله همراه ما بودید.

سوالات متداول شما

آیا انجام درمان بایو فیدبک اختلال بلع در منزل هم امکان‌پذیر است؟

دستگاه وایتال استیم دارای یک نسخه پورتابل و قابل حمل است که امکان انجام درمان بایوفیدبک اختلال بلع در منزل را برای شما فراهم می‌کند.

آیا درمان بایوفیدبک اختلال بلع نسبت به درمان سنتی اختلال بلع تفاوت هزینه دارد؟

بله با توجه به استفاده از الکترودهای گران قیمت و همچنین دستگاه وایتال استیم تراپی، درمان بایوفیدبک اختلال بلع نسبت به درمان دستی مقداری تفاوت هزینه خواهد داشت.

منبع: مقاله
Surface Electromyographic Biofeedback and the Effortful Swallow Exercise for Stroke-Related Dysphagia and in Healthy Ageing