بلع نرمال با هماهنگی اندام‌ها و ساختارهای دهانی، حلقی و حنجره‌ای و با اعمال کنترل توسط مغز شکل می‌گیرد. بلع دهانی حلقی یا همان تغذیه از مسیر دهان چهار مرحله دارد که شامل مرحله آماده سازی دهانی، مرحله انتقال دهانی، مرحله حلقی و مرحله مروی می‌باشد. در این عملکرد چهار حفره درگیر خواهند بود:

1.      حفره دهان: پاسخگو به حفظ، آماده سازی و انتقال لقمه آب و غذا در دهان. در این حفره به کمک لبها، گونه‌ها، دندان‌ها، لثه، زبان و نرم کام عملیات بلع شروع می‌شود و دو کار اصلی در حال انجام خواهد بود.
الف) حفظ لقمه برای اینکه به بیرون نشت نکند که عملکرد لب‌ها و گونه‌ها است.
ب) آماده سازی لقمه که توسط دندان، زبان، لثه و نرم کام انجام می‌شود. زبان لقمه را آماده کرده و به سمت دندان می‌برد و با دندان‌ها عمل آسیاب کردن پیش می‌رود و در نهایت به کمک گونه و نرمکام از ورود لقمه آماده نشده به محدوده‌های خطر در حلق جلوگیری می‌شود.
2. حفره حلق دهانی: قسمت عقب دهان جایی که زبان کوچک قرار دارد و تاریک‌تر از بقیه نقاط است، حلق دهانی نامیده می‌شود. در این حفره دو عملکرد اصلی بلع کنترل خواهد شد:
الف) انتقال و پمپ لقمه به حلق که توسط نرم کام دیواره‌های حلقی و ریشه زبان انجام می‌شود.
ب) جلوگیری از ورود لقمه به فضای حفره بینی که توسط بالا رفتن نرم‌کام و حرکات زبان انجام می‌شود.
3. حفره حلق: در حفره حلق دو اقدام اصلی جهت حفظ کارایی بلع و جلوگیری از ایجاد مشکل برای انسان شکل می‌گیرد:
الف) محافظت از مسیر هوایی: در محافظت از مسیر هوایی تمام دریچه‌های ورودی به ریه در حلق با بالا رفتن حنجره طی فعال شدن بلع بسته می‌شود. حنجره توسط عضلاتی بالا کشیده شده و با تنگ شدن ورودی مسیر تنفسی امکان نشت مواد به صفر می‌رسد.
ب) انتقال به مری: در این عملکرد تمام حفره‌های حلقی از تمامی جهات به صورت فشرده تغییر شکل داده و با ایجاد فشار مثبت به انتقال لقمه به مری کمک می‌کند. البته انجام مورد "الف" پیش نیاز انجام مورد "ب" است.
4.    حفره مری: با انقباض دودی مری غذا از مسیر لوله در طی ۸ الی ۲۰ ثانیه به معده می‌رسد و با انقباض دریچه ورودی معده امکان بازگشت غذا به مری وجود نخواهد داشت.

• حالا باید بدانیم که این اعمال چگونه و با کمک چه اعصابی کنترل می‌شوند؟

عملکرد بلع انسان توسط ۴۸ عضله کوچک و بزرگ و پنج عصب جمجمه‌ای هدایت می‌شود. عضلاتی که سابقاً قید شدند توسط پنج عصب جمجمه‌ای شامل عصب ۵ (حسی و حرکتی)، عصب ۷ (حسی و حرکتی)، عصب ۹ (حسی و حرکتی)، عصب ۱۰ (حسی و حرکتی) و عصب ۱۲ (حرکتی) کنترل می‌شود. خاستگاه تمامی این اعصاب از قشر مغز بوده و سپس با حرکت به سمت نخاع و تشکیل هسته‌ها و متقاطع شدن به سمت عضلات فرود می‌آیند. عضلات هدف اکثراً در حفره‌های قید شده قرار دارند. در فرایند بلع هم حس و هم حرکت هر دو درگیر هستند. شاخه‌های حسی اعصاب ذکر شده پیام‌های حسی دریافت شده در سطح اندام‌های بلع را به سمت مغز می‌برند. این حس‌ها شامل حس‌های عمومی از قبیل حس عمقی، فشار، دما و ... و حواس اختصاصی مانند چشایی و لامسه است.

در چه صورت ما درگیر دیسفاژی می‌شویم؟

در صورتی که به هر دلیلی از قبیل رشد بی‌رویه سلولی، التهاب، ضربه، خونریزی، نرسیدن پیام‌های عصبی، جراحی، مصرف دارو و ... عملکرد این حفره‌ها اعصاب و عضلات مختل شود، وابسته به شدت آن، ما اختلال بلع را تجربه خواهیم کرد. اختلال در بلع به دلیل درگیر کردن اعصاب و عضلات حساس‌ترین نقطه بدن با کوچکترین تغییراتی امکان بروز خواهد داشت. بنابراین برای افراد مستعد امکان بروز علائم اختلال بلع با کمترین درگیری وجود دارد.

در صورت بروز اختلال بلع چه خطراتی بیمار را تهدید می‌کند؟

بلع نرمال با هماهنگی اندام‌ها و ساختارهای دهانی، حلقی و حنجره‌ای و با اعمال کنترل توسط مغز شکل غذا خوردن یک عمل لذت بخش بوده و قسمت عمده کیفیت زندگی ما را شکل می‌دهد. در صورت درگیر شدن انسان با اختلال خوردن، در نتیجه افت کیفیت زندگی را به درجات مختلف آن شاهد خواهیم بود. در برخی سالمندان و بیماران درگیر مشکلات مزمن و نقص آگاهی و هوشیاری، شاید تنها داشته بیمار بلع غذا و خوردنش باشد. در این صورت با اختلال بلع یا دیسفاژی تمام کیفیت زندگی بیمار تحت الشعاع قرار می‌گیرد

در صورت آسپیراسیون و نشت مواد غذایی به ریه به دلیل اختلال بلع احتمال عفونت ریه یا پنومونی آسپیریشن شدیدا افزایش می‌یابد. عفونت مکرر تنفسی به دلیل اختلال بلع و مشکلاتی مانند بیمارستانی شدن، آنفولانزا، کوید ۱۹ و ... شکل می‌گیرد. یکی از مهمترین علت‌های مرگ و میر در سراسر دنیا عفونت مکرر تنفسی است و یکی از مهمترین و شایع‌ترین دلایل عفونت مکرر تنفسی در بزرگسالان، آسپیراسیون به دلیل اختلال بلع است

کم شدن آب بدن یاد دهیدراسیون از دیگر مشکلاتی است که اختلال بلع ما را با آن مواجه می‌سازد. برخلاف تصور عامه مردم که آب خوردن راحت‌ترین کار ممکن است، مصرف آب یکی از دشوارترین اعمالی است که یک بیمار مبتلا به اختلال بلع می‌تواند انجام دهد. آب خوردن نیازمند حداکثر توانمندی هماهنگی حرکتی است. با اختلال بلع آب خوردن بیمار مختل شده و علی الخصوص در سالمندان که جذب آب از روده‌شان هم کاهش می‌یابد، دهیدراسیون تبدیل به بحران بزرگی برای این بیماران می‌شود. دهیدراسیون اختلال در عملکرد کلیه و نقص الکترولیت‌های بدن را زمینه سازی می‌کند.

سوء تغذیه از دیگر مشکلاتی است که به سبب اختلال بلع یا دیسفاژی ایجاد می‌شود. با کم شدن مصرف مواد غذایی و بی اشتهایی بیمار، احتمال کاهش وزن و در صورت ادامه دار بودن، سوء تغذیه بسیار بالا خواهد بود. بیمار متعاقباً ضعیف‌تر و لاغرتر شده و علاوه بر تحمیل افسردگی و مشکلات روانی، سیستم ایمنی اش به دلیل سوء تغذیه تحت تاثیر قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که سوء تغذیه در جمعیت سالمندان به دلیل مشکل بلع سالمندان بسیار شایع است

از سایر عوارض اختلال بلع می‌توان به افسردگی و مشکلات عاطفی و روانی خود بیمار و اطرافیان وی اشاره کرد. اگر شما هم بیماری دارید که به دلیل اختلال بلع در غذا خوردن ناتوان است و یا غذا خوردنش برای شما زمانبر و دغدغه آور است، احتمال اینکه این مسئله به بحران اساسی و احساسی برای شما تبدیل شود، بسیار زیاد است. به طور مثال دختر یک بیمار گزارش می‌کند که به دلیل اختلال بلع مادرم و عدم اعتماد به پرستار روزانه مجبورم هر روز از محل کارم مرخصی گرفته و به منزل بازگردم. غذا خوردن مادر دو ساعت زمان ببرد و به دلیل استرس محل کارم من هر روز رنج و عذاب می‌کشم. آموزش صحیح به پرستار و خانواده بیمار از اقدامات مهم گفتار درمانی اختلال بلع است. هرچند برای رهایی از استرس شما نیازمند دریافت کمک‌های سایر متخصصین نظیر روانشناسان هم خواهید بود

در صورت عدم مدیریت اختلال بلع، احتمال بروز خفگی حین خوردن و مرگ هم وجود دارد. برخی از بیماران به دلیل اختلال بلع در معرض آسپراسیون‌های بسیار شدید قرار می‌گیرد. که همراه با خطر خفگی هنگام خوردن غذا و مایعات می‌باشد. در صورتی که مراقب حضور نداشته باشد یا به علامت اختلال بلع بیمار توجه نشود، ممکن است با تکرار آسپیراسیون مواد غذایی جلوی نفس کشیدن بیمار را گرفته و منجر به خفگی و خدای ناکرده مرگ بیمار شود. نکته اگر بیمار شما علائم اختلال بلع را نشان می‌دهد، مهمترین اقدام شما دست نگه داشتن و عدم ادامه تغذیه دهانی تا زمان اطلاع از حدت و شدت مشکل است

مشکل در بلع خود را با چه علامت‌هایی بروز می‌دهد؟

اختلال بلع یا دیسفاژی با علامت‌های متفاوتی بروز می‌یابد. همانطور که در قسمت قبلی توضیح دادم هرگونه مشکلی که غذا خوردن و نوشیدن مایعات را از حالت عادی خارج کند، اختلال بلع را شکل می‌دهد. با هم چند مورد از مهمترین علائم حضور مشکل در بلع را در قسمت زیر بررسی خواهیم کرد

· شایع‌ترین علامت مشکل بلع؛ سرفه در هنگام آب خوردن یا سرفه در هنگام غذا خوردن

اختلال بلع یا دیسفاژی در صورتی که فرد در حین تغذیه دچار سرفه شود، می‌تواند برچسب خوبی برای این مشکل در بلع باشد. اگر بیماری دارید که در هنگام تغذیه از راه دهان دچار سرفه می‌شود و یا کمی پس از تغذیه به سرفه می‌افتد، بدانید که در معرض خطر اختلال بلع یا دیسفاژی است

این مشکل خود را به صورت سرفه‌های تکرار شونده با حالت قطاری و یا به صورت تک سرفه‌های محکم بروز می‌دهد. مشکل نشت آب مایعات و مواد غذایی به سمت ریه است که در اصطلاحات پزشکی به آن آسپیراسیون گفته می‌شود. ورود مایعات و مواد غذایی به مسیر اشتباه که مسیر تنفسی است، بلافاصله پاسخ گیرنده‌های حسی سرفه در مسیر تنفسی را به همراه خواهد داشت و سرفه جز اولین علامتهای نشت مواد به سمت ریه است

پاسخ سیستم تنفسی به حضور ماده خارجی در مسیر تنفسی به دلیل اختلال بلع فقط محدود به سرفه نیست. برخی از بیماران مرتباً گلوی خود را پاک کرده و قورت می‌دهند. برخی دیگر به دلیل اختلال بلع، احساس جسم خارجی در ناحیه گلو دارند که برایشان تنگی نفس به وجود می‌آورد. پریدن آب در گلو درست است که جز اولین و در دسترس‌ترین علامت‌های اختلال بلع است اما اختلال بلع محدود به این علامت نیست. این بیماران در حین تغذیه دچار تنگی نفس شده و به دلیل آسپراسیون آب و مواد غذایی علائم زیر را شاهد خواهیم بود.

کبودی در حین آب خوردن
بیمار به دلیل دشواری بلع در نفس کشیدن عادی دچار مشکل شده و معمولاً دور لبها و در صورت ادامه دار بودن کل چهره‌اش حالت کبودی به خود می‌گیرد

کبودی در حین آب خوردن
دقیقاً مشابه مشکل کبودی در حین آب خوردن است اما با این تفاوت که کبودی در حین آب خوردن در صورت پایین بودن مقدار ماده نشت کرده به سمت ریه منجر به حالت خفگی نمی‌شود. اما در صورتی که حتی حجم کم ماده غذایی که به سمت ریه نشت ‌کند، می‌تواند منجر به ایجاد حالت خفگی حین خوردن شده و بیمار اکسیژن خونش به شدت کاهش یافته و سریعا کبود می‌شود

· خس خس کردن ریه بعد از غذا خوردن
خس خس کردن ریه بعد از غذا خوردن و آب خوردن از علامت‌های شایع اختلال بلع است. بیمارانی که دچار آسپیراسیون‌ های متوسط و متوسط رو به شدید می‌شوند، آب و مواد غذایی وارد شده به ریه، به عنوان جسم خارجی، واکنش ریه را برانگیخته وسطح ترشحات ریوی افزایش می‌یابد. جابجایی ترشحات ریه به سمت بیرون و حلق صدای را تولید می‌کند که همان خس خس ریه بعد از غذا خوردن و یا خس خس ریه بعد از آب خوردن است

در بیماران مبتلا به اختلال بلع شدید که میزان آسپیراسیون آب و مواد غذایی خارج از کنترل است، دیگر خس خس کردن ریه بعد غذا خوردن مشاهده نمی‌شود و ما با علامت غل غل کردن ریه بعد غذا خوردن مواجه هستیم. طوری که انگار حجم بالای خلط پشت گلو بعد غذا خوردن وجود دارد. در برخی بیماران به دلیل آسپیراسیون شدید یا مقدار این ترشحات و خلط پشت گلو بعد غذا خوردن بالا است که جز با ساکشن ترشحات ریوی آرام نگرفته و در برخی موارد ممکن است به خفگی و یا حتی مرگ بیمار منجر شود

در طیف مقابل این بیماران، بیماران با اختلال بلع خفیف هستند. این بیماران به دلیل نشت کم مواد غذایی و مایعات به طور خفیف تنگی نفس حین غذا خوردن و یا تنگی نفس حین آب خوردن را تجربه می‌کنند. این بیماران با تشویق به سرفه و کمک به تخلیه ترشحات ریوی و فیزیوتراپی قفسه سینه یا فیزیوتراپی تنفسی و مصرف داروهای آنتی بیوتیک بهبودی را تجربه خواهند کرد. هرچند که عامل اصلی این تنگی نفس حین غذا خوردن و یا تنگی نفس حین آب خوردن، اختلال بلع یا دیسفاژی است و با رفع مشکل بلع بیمار، مشکل تنگی نفس هم حل خواهد شد. البته در برخی بیماران با سن بالا و مشکلات شدید تنگی نفس حین آب خوردن و غذا خوردن منوط به رعایت رژیم غذایی و کنترل حجم مواد غذایی مصرفی و پوزیشن‌های تغذیه است که در ادامه به طور مفصل در مورد آنها خواهید خواند

• از سایر علامتهای اختلال بلع می‌توان به سخت بلعیدن غذا اشاره کرد.

سخت بلعیدن غذا

ضعف عضلات ناحیه حلق و دهان انتقال موثر غذا از ناحیه دهان به معده را دشوار می‌کند. شاید شما هم بیماری داشته باشید که دارای اختلال بلع است و علامت سخت بلعیدن غذا را دارد. بیمار حتی با لقمه‌های کوچک هم دشواری دارد. بلع دشوار باعث می‌شود که حتی با چند بار قورت دادن نتواند غذا را از ناحیه دهان و حلق به مری هدایت کند. این مشکل در بلع غذا بسیار منحصر به فرد بوده چرا که بیمار فقط در یک بعد مهم بلع مشکل دارد و آن هم قدرت عضلات است. البته امکان چند بعدی بودن مسئله هم وجود دارد. مثلاً بیمار هم ممکن است کند باشد و هم ضعف عضلانی داشته باشد. اما مسئله مهم ضعف عضلانی است. این علامت می‌تواند با مشکل در بلع آب هم میکس شود و در این صورت مشکل بلع بیمار شدیدتر خواهد بود.

مشکل قورت دادن غذا با گیر کردن غذا در گلو شدیدتر شده چرا که در صورتی که لقمه با چند بار قورت دادن پایین نرود، در محل مذکور گیر کرده و سخت بلعیدن غذا به بحران تبدیل می‌شود. ته مانده غذا در گلو می‌تواند منجر به آسپیراسیون و شروع علائم تنفسی شده و علائم تنفسی سخت بلعیدن غذا را تشدید کند. این مشکل بر مقدار ته مانده غذا در گلو افزوده و با ایجاد خستگی سخت بلعیدن غذا را تشدید می‌کند.

باقیمانده غذا در ناحیه دهان هم می‌تواند معضل بزرگی برای بلع نرمال باشد. گیر کردن غذا در دهان و پایین نرفتن آن عموماً به علت مشکل جویدن، ضعف در عملکرد عضله صورت و عملکرد عضله دهان باشد. این مشکل خوردن باعث انباشته شدن غذا در دهان شده و علاوه بر تحمیل مشکلات بهداشت دهانی و دندانی منجر به بروز علائم ثانویه اختلال بلع یا دیسفاژی مثل آسپیراسیون، عفونت ریه و عفونت دستگاه تنفسی فوقانی می‌شود. طبق متون گیر کردن غذا در گلو و ته مانده غذا در گلو از مهمترین علل آسپیراسیون در بزرگسالان محسوب می‌شود.

فراموشی بلع یا ناتوانی در شروع حرکت بلع

شاید شما هم بیماری داشته باشید که در هنگامی که غذا و یا مایعات در دهانش قرار می‌گیرد، در قورت دادن لقمه دچار تاخیر و تعلل فراوان شده به گونه‌ای که اطرافیان عنوان می‌کنند که بیمار به فراموشی بلع دچار شده است. فراموش کردن بلع یک واژه عامیانه برای توصیف تاخیر یا مشکل در عملکرد بلع است. این مشکل در تعاریف علمی به شکل تاخیر حرکتی بلع تعریف شده است. به این معنا که در شروع حرکت بلع مدت زمان فعال شدن حرکت طولانی‌تر از حالت معمول می‌باشد. فراموشی بلع با توجه به رفلکسی بودن کنترل عملکرد بلع توسط مغز و ساختارهای آن جایگاهی در علم بلع درمانی نداشته بنابراین سعی کنید که در صورت امکان از به کار بردن این واژه یا سایر واژه‌هایی مانند فراموش کردن بلع خودداری بفرمایید.

درد حین بلع

درد بلع یکی از علامتهای اختلال در بلع است. اختلال بلع منتج از درد حین بلع می‌تواند به دلیل آسیب‌های ساختاری و مشکلاتی مانند ورم گلو و زخم گلو باشد. درد یک طرفه گلو حین بلع در اختلال بلع شایع بوده اما دلیل اصلی آن التهابات حلقی است که با کنترل التهاب، درد حین بلع کنترل شده و بیمار می‌تواند به شرایط عادی برگردد. درد بلع می‌تواند ناشی از اسپاسم‌های حلقی و یا یکی از عوارض نجویدن غذا باشد. در برخی از بیماران به دلیل انتشار التهاب حلقی، گوش درد حین بلع هم تجربه می‌شود. درد حین بلع همچنین در بیماری‌های عفونی و باکتریایی و به دلیل وجود ورم در گلو نیز می‌تواند ایجاد شود.

تنش گلو به دلیل ایجاد التهاب، اسپاسم و یا زخم گلو از دیگر عوامل ایجاد اختلال بلع به دلیل درد حین بلع است. در این علامت عموماً بیمار از خوردن غذا به دلیل تجربه درد حین بلع اجتناب کرده و به دلیل اجتناب، خصوصا در سالمندان، بلع بیمار بیش از پیش تضعیف می‌گردد.

ترس از بلع یا فوبیای بلع

یکی دیگر از علائم اختلال بلع در بزرگسالان و کودکان است. فوبیای بلع به دلیل تجربیات تلخ و یا ناخوشایند در حین بلع شکل می‌گیرد و با تکرار چند باره تبدیل به بیماری اختلال در بلع به دلیل ترس از خوردن می‌شود. این ترس محدود به غذا نبوده و در برخی بیماران ترس از نوشیدن نیز وجود دارد. مشکل در بلع غذا مشکلی است که برای هر فردی رخ می‌دهد اما وقتی اسم اختلال بلع بدان اطلاق می‌شود که این ترس تبدیل به فوبیایی شود که با عملکرد روزانه تغذیه‌ای بیمار تداخل داشته باشد. یعنی دشواری بلع به دلیل خلق حساس این افراد تبدیل به بحران شده و با تشدید علائم عاطفی و روانی فوبیای بلع را شکل می‌دهد. فوبیای بلع منجر به این می‌شود که بیمار حتی در بلع یک قطره آب هم مشکل داشته باشد. به این گونه اختلالات، اختلال بلع هیستریک هم می‌گوییم. که به دلیل ترس خوردن و ترس نوشیدن ایجاد می‌شود.

اضطراب خوردن یا اضطراب بلع

گاهی به دلیل تجربیات تلخی که مشکلات بلع مانند پریدن آب در گلو برای بیمار ایجاد می‌کند، ترس از غذا و ترس از قورت دادن برای بیمار شکل می‌گیرد. این ترس در مرحله اول همراه با اضطراب خواهد بود. اضطراب خوردن اینکه اگر در حین خوردن حالت خفگی به من دست بدهد، چه اتفاقی خواهد افتاد. اینکه مشکل در بلع غذا چگونه سطح اضطراب را افزایش می‌دهد، موضوع شناخته شده است اما تاثیر طولانی مدت اختلال بلع یا دیسفاژی که منجر به شکل‌گیری اضطراب خوردن و نوشیدن می‌شود، کمتر مورد تحقیق قرار گرفته است. اضطراب خوردن در اختلال بلع کودکان به وفور مشاهده می‌شود. کودکانی که می‌خواهند غذای پوره را حذف کنند و غذای جویدنی را به عنوان رژیم اصلی بپذیرند، با اضطراب خوردن مواجه خواهند شد. خصوصاً در زمانی که به دلیل رفلاکس دوران نوزادی و مشکلات مکیدن مستعد آسیب‌های حسی بوده و پرحسی ناحیه حلق و حنجره را تجربه کرده باشند. در این صورت ماده جامد را عامل خطر تلقی کرده و اضطراب خوردنشان تشدید می‌گردد. ترس از غذا خوردن در این افراد با ایجاد تجربه موفق غذا خوردن قابل حل است. ترس از قورت دادن با افزایش تدریجی حجم و سایز لقمه و تعدیل حس لمس ناحیه دهان و حلق بیمار می‌تواند به مرور کاسته و نهایتاً حذف شود.

صدادار بودن بلع

صدا دادن گلو حین بلع یکی از مشکلات مرتبط به اختلال بلع است. اختلال بلع آب و یا اختلال بلع غذا که با مشکل صدا دادن گلو حین بلع همراه باشد، عمدتاً ناشی از کافی نبودن حرکات بلع یا حضور التهاب منتشر در فضای حلقی است. عمده بیماران از وجود صدا در حین بلع آب یا در هنگام بلع قرص شکایت دارد اما برخی نیز شاکی از وجود صدا و اختلال در بلع آب دهان نیز هستند. در بیمارانی که تحت جراحی‌های حلق و حنجره قرار گرفتند و یا درگیر عفونت‌های حلقی و دستگاه تنفسی فوقانی هستند، صدا دادن گلو حین بلع شایع است. همچنین در برخی موارد پیشرفته بیماری‌های حرکتی مانند بیماری پارکینسون و بیماری ‏ای ال اس، اختلال بلع یا دیسفاژی با صدادار بودن بلع حین خوردن در کنار سایر علائم دیسفاژی بروز داشته است. درد هنگام بلع و اعمال احتیاط زیاد به دلیل درد حین بلع نیز از عوامل صدادار بودن بلع حین غذا خوردن است. چرا که بیمار برای جلوگیری از ایجاد درد حین بلع حرکات را به صورت عامدانه کاهش داده و ضعیف کرده و با تنگ شدن مجرا ما شاهد صدا دادن گلو حین بلع خواهیم بود.

• سایر علائم بیماری اختلال در بلع چه مواردی هستند؟

اختلال در هضم غذا

اختلال هضم در بیماران اختلال بلع شایع است. در برخی بیماران به دلیل کاهش مصرف آب و کاهش آب بدن یا دهیدراسیون و در برخی دیگر به عنوان عوارض نجویدن غذا و مشکل جویدن شاهد اختلال در هضم خواهیم بود. اختلال هضم پس از آلودگی به بیماری‌های عفونی و باکتریایی نظیر هلیکوباکتر و اچ پی لوری نیز شایع است. همچنین اختلال هضم در برخی دیگر از بیماران به دلیل طولانی شدن مصرف مواد غذایی پوره و سوپ مانند و بلافاصله پس از برگشت به رژیم غذایی عادی بروز می‌یابد. لازم به ذکر است که مشکل جویدن یکی از مهمترین دلایل اختلال هضم در اختلال بلع بزرگسالان و اختلال بلع کودکان می‌باشد.