اختلال بلع می‌تواند علایم و نشانه‌های مختلفی در افراد مبتلا داشته باشد که لزوما همه علائم زیر در همه بیماران یکسان نیست. این علایم شامل موارد زیر است:

• عدم توانایی در خوردن و نوشیدن مایعات و مواد غذایی روزانه
• ناتوانی و احساس درد حین قورت دادن
• احساس گیر کردن لقمه غذایی در گلو
• سرفه کردن حین تغذیه یا بعد از آن
• کاهش اشتها
•  کاهش وزن شدید
• عفونت مکرر دستگاه تنفس فوقانی به دلیل آسپیراسیون
• سوءتغذیه و کاهش آب بدن( دهیدراسیون)

درمان اختلال بلع در بزرگسالان باعث حذف تدریجی علایم و نشانه‌ها شده و سلامت عمومی فرد را در جنبه‌های مختلف افزایش می‌دهد.

چه عواملی منجر به ایجاد اختلال بلع می‌شوند؟

دیسفاژی ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد که با علایم گسترده‌ای در بیماران بروز می‌یابد، به ‌طوری‌که درمان اختلال بلع در بزرگسالان، وابستگی شدیدی به تشخیص صحیح و ارزیابی دقیق این نشانه‌ها دارد.  لذا درمانگر اختلال بلع در وحله اول علت اختلال بلع را بررسی نموده و سپس اقدام به درمان اختلال بلع در بزرگسالان می‌نماید.
از جمله شایع‌ترین علل اختلال بلع به موارد زیر می‌توان اشاره کرد؛

 

• ضعف عضلات بلع به‌ دلیل سالمندی و افزایش سن
• مشکلات و بیماری‌های مربوط به اعصاب( بیماری‌های نورولوژیکی) نظیر سکته مغزی، پارکینسون، MS, ALS
• بیمار‌ی‌های پیش‌رونده عضلانی نظیر دیستروفی
• بیماری‌های عفونی نظیر پنومونی( عفونت ریه)

 

درمان اختلال بلع در بزرگسالان به عهده چه کسی است؟

 

انجام درمان دیسفاژی توسط گفتاردرمانگری است که به شکل تخصصی در حیطه بلع درمانی فعالیت می‌کند. به چنین فردی بلع درمانگر گفته می‌شود. لازم به ذکر است با توجه به وضعیت بیمار، بلع درمانی می‌تواند در منزل یا در بیمارستان انجام شود. در  فرآیند درمان اختلال بلع در بزرگسالان ازخدمات تخصصی سایر کادر درمان نظیر پزشک، پرستار، فیزیوتراپ یا متخصص تغذیه نیز استفاده می‌شود.

درمان اختلال بلع چگونه صورت می‌گیرد؟

درمان اختلال بلع در بزرگسالان پس از حضور بلع درمانگر بر بالین بیمار و تکمیل فرایند ارزیابی وضعیت بلع بیمار انجام می‌شود. این امر ممکن است با استفاده از مواد غذایی مختلف یا بدون آن صورت پذیرد. همچنین ممکن است از بیمار خواسته شود برخی از دستورات درمانگر که نمایان‌گر توانایی بلع بیمار است را اجرا نماید. در برخی شرایط ممکن است از ارزیابی دستگاهی نظیر ویدئو فلوروسکوپی یا آندوسکوپی برای سنجش و تنظیم دقیق‌تر  درمان اختلال بلع در بزرگسالان استفاده شود.
گاهی موارد در درمان اختلال بلع در بزرگسالان، بیمار هوشیاری لازم برای تعامل با درمانگر بلع را ندارد لذا در این موارد از روش های غیرفعال(passive)  در درمان اختلال بلع در بزرگسالان استفاده می‌شود. روش‌های درمان اختلال بلع در بزرگسالان کاملا متنوع است و می‌تواند در بیماران مختلف باهم متفاوت باشد.

بعنوان مثال درمان اختلال بلع در بزرگسالان دارای بیماری‌های پیش‌رونده با روش‌های درمان بیمارانی که دچار سکته مغزی شده‌اند، متفاوت است. این تفاوت در تعداد جلسات بلع درمانی بیماران نیز دیده می‌شود که بستگی به شدت مشکل بیمار و ماهیت مشکل وی دارد که پروسه درمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. درمواردی ممکن است درمانگر تشخیص دهد علت اختلال بلع مشکلات حسی در ساختارهای مرتبط به بلع است که در این صورت از مدالیته‌های حسی در درمان اختلال بلع در بزرگسالان استفاده می‌کند. درمقابل گاهی ممکن است علت مشکل بلع را در ضعف حرکتی عضلات کنترل کننده بلع تشخیص دهد که در این صورت از روش‌های تحریک و تقویت عضلات  بلع در  پروسه درمان اختلال بلع در بزرگسالان بهره می‌برد.

درمانگر ممکن است از درمان دستگاهی علاه بر درمان سنتی و کلاسیک استفاده کند. الکتروتراپی و دستگاه وایتال استیم از جمله به روزترین و موثرین دستگاه‌های موجود در درمان اختلال بلع در بزرگسالان است  که تاثیر بسزایی در طول درمان و پاسخ‌دهی به درمان بیماران دارای اختلال بلع دارد.
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد بهترین درمان اختلال بلع در بزرگسالان، ترکیبی از درمان‌های دستگاهی و دستی است. گروه بلع درمانگر علاوه بر استفاده از بروزترین روش‌های درمان دستی بایستی از ابزارهای موجود برای سرعت‌بخشی به احیای بلع بیمار بهره ببرد. درمواردی که بیمار کاندید استفاده از ابزار باشد، استفاده موثر از ابزارهای تایید شده از الزامات درمانی خواهد بود. البته لازم به ذکر است تفاوت‌های فردی بین افراد و همچنین علت زمینه ساز مشکل بلع در طرح ریزی بهترین درمان بیمار اثرگذار خواهد بود. در مواردی نوع آسیبی که در بلع بیمار وجود دارد تعیین کننده بهترین و موثرترین روش درمانی خواهد بود.

 

درمان‌های موثر در رفع مشکل بلع بزرگسالان کدام‌ها هستند؟

 

 

از جمله مهم ترین درمان های موثر در رفع مشکل بلع برای بزرگسالان، می توان به موارد زیر اشاره داشت:

تمرین درمانی

شامل ارایه تمریناتی جهت بهبود عملکرد حرکتی بیمار مخصوصا در ناحیه دهان و حلق

بایوفیدبک

استفاده از بازخوردها با استفاده از باکیفیت‌ترین ابزار برای بهبود عملکرد بلع بیمار

 

الکتروتراپی

جهت درمان درد بلع، تقویت حس و حرکت، کاهش التهاب و بازآموزی عضلات

 مانورهای بلع

 جهت افزایش کیفیت حرکات بلع

محرک دهی

تعدیل حس افزایش و کاهش یافته

 درمان‌های شناختی و رفتاری

کسب اعتماد به نفس جهت شروع تغذیه دهانی و پرهیز از رفتارهای مخرب

*نکته: یکی از تصمیمات مهم و حیاتی در درمان اختلال بلع در بزرگسالان دارای لوله‌های کمک تغذیه‌ای نظیر ان جی یا پگ، زمان برداشتن لوله است که با مشورت پزشک و بلع درمانگر صورت می‌گیرد. پس از اکتساب بلع ایمن در بیمار و اطمینان از همکاری وی برای تغذیه موثر دهانی، درمانگر اختلال بلع اقدام به قطع تغذیه از لوله و خارج کردن این لوله‌ها می‌کند. برخی از بیماران درمانشان پس از خروج لوله نیز ادامه داشته و جلسات حفظ عملکرد بلع برایشان برقرار خواهد بود.

نتیجه گیری

درمان اختلال بلع در بزرگسالان از جمله خدمات گفتاردرمانگران در منزل، کلینیک و بیمارستان است. بهره‌مندی از خدمات توانبخشی بلع بموقع و باکیفیت یکی از فاکتورهای اساسی در درمان اختلال بلع در بزرگسالان است که به طور چشمگیری طول درمان را کاهش و به طور موثر نتیجه درمان را ارتقا می‌دهد. مجموعه iranmedslp در ارائه خدمات تخصصی و نوین بلع درمانی در خدمت شماست. ما در این مجموعه تلاش کرده‌ایم از بهترین و موثرترین ابزارهای تشخیص و درمان اختلال بلع در بزرگسالان بهره ببریم. خدمات بلع درمانی غیر دستگاهی منحصر به فرد گروه  ایران مد اس ال پی مختص درمانگران ما است. تجربه‌ای که برای بدست آوردنش بدون وقفه در خدمت بیماران نیازمند بوده‌ایم. با ما در تماس باشید.