بیماری ام اس ای چیست؟

بیماری آتروفی سیستم چندگانه (Atrophic Multisystem Atrophy) یا (MSA) نوعی اختلال است که در آن سیستم عصبی دچار آسیب می‌شود. این بیماری باعث آسیب و تخریب تدریجی سلول‌های عصبی در قسمت‌های مختلف مغز و نخاع می‌شود. بیماری ام اس ای کنترل حرکات اعضای بدن را با مشکل مواجه می‌کند. درنتیجه عملکردهای مختلفی مانند راه رفتن، تعادل، کنترل دفع، توانایی صحبت کردن، بلع و تنفس را مختل می‌کند. شیوع این بیماری در زنان و مردان یکسان است و اغلب نشانه‌های آن از سن 50- 60 سالگی ظاهر می‌گردد. 

 بیماری آتروفی سیستم چندگانه شامل سه نوع اصلی است. نوع اول آن  MSA-C با نشانه‌های مغزی و کورتیکال است. نوع دوم و سوم آنMSA-P  با نشانه‌های پارکینسونیسم و MSA-I با نشانه‌های اتونومی است. این بیماری‌ها تفاوت‌هایی در علائم و نشانه‌ها و ناحیه‌های تحت تأثیر را دارند. اما همگی باعث آسیب و تخریب نورون‌ها و ساختارهای عصبی در سیستم عصبی می‌شوند. 

 

 

اختلال عصبی MSA چه نشانه‌هایی دارد؟

علائم اختلال عصبی MSA متنوع است و با بیماری پارکینسون شباهت‌های زیادی دارند. تشخیص افتراقی این دو اختلال تنها توسط پزشک امکان پذیر است. مهم‌ترین علائم اختلال عصبی MSA عبارت است از:

•  مشکلات حرکتی مانند لرزش، سفتی عضلات، عدم توانایی در کنترل حرکات، اختلالات تعادل و هماهنگی، مشکلات در سخت شدن یا سست شدن عضلات

•  مشکلاتی مانند نارسایی قلبی 

• مشکل بلع MSA

• اختلالات گفتاری

•  مشکلات ادراکی مانند مشکلات حافظه و تمرکز

•  مشکلات تنفسی

• عدم کنترل مثانه

• تغییر الگوی خواب 

• یبوست

• اختلال کاهش فشار خون و سرگیجه

•  تغییرات بینایی

• از دست دادن میل جنسی

مهم است که در صورت تجربه هرگونه علامتی که به MSA اشاره دارد، با پزشک خود مشورت کنید. تشخیص درست ممکن است نیاز به انجام آزمایشات تشخیصی دقیق توسط یک تیم پزشکی متخصص در بیماری‌های عصبی داشته باشد. در این صورت می‌توان به طور قطعی نوع بیماری را تشخیص داد.

 

علت بیماری ام اس ای چیست؟

 

علت بیماری ام اس ای چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم علت بیماری ام اس ای ناشناخته است. با این وجود مطالعات نشان داده است که اختلال عصبی MSA در برخی موارد به علت تجمع غیرطبیعی پروتئین‌ها در نورون‌ها و سلول‌های عصبی ایجاد می‌شود. این تجمع پروتئین‌ها باعث تخریب تدریجی نورون‌ها و سلول‌های عصبی می‌شود. 

بیماری آتروفی سیستم چندگانه (MSA) به صورت وراثتی منتقل نمی‌شود. در واقع، MSA  اغلب به صورت تصادفی و بدون وراثت خاصی ظاهر می‌شود. عامل ایجادکننده این بیماری هنوز به طور دقیق شناخته نشده است، اما به نظر می‌رسد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز MSA نقش دارند. در حال حاضر، متأسفانه روشی برای درمان بیماری ام اس ای MSA نیز وجود ندارد. با این حال، درمان‌هایی برای کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران موجود است.

 

 

بیماری آتروفی سیستم چند گانه چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص بیماری آتروفی سیستم چندگانه (MSA)، پزشکان از ترکیب معاینه بالینی، تاریخچه بیماری، آزمایشات تشخیصی و تصویربرداری استفاده می‌کنند. پزشک با جمع‌آوری جزئیاتی در مورد علائم و نشانه‌های شما، سوابق پزشکی و خانوادگی، انجام معاینه فیزیکی بر روی سیستم‌های مختلف بدن، سعی می‌کند تا اطلاعات مورد نیاز را به دست آورد. این معاینه می‌تواند شامل بررسی حرکت، تعادل، حالت عمومی، علائم اتونومیک، و علائم نورولوژیک باشد. در مرحله بعد، آزمایش‌های خون و ادراری می‌توانند برای ارزیابی عملکرد کلی بدن و بررسی علائمی مانند کاهش فشار خون، نارسایی کلیه‌ای، و عوارض احتمالی دیگر مفید باشند.

همچنین پزشکان برای تشخیص دقیق‌تر از  آزمایشات عصب‌روانشناختی شامل سنجش حافظه، تمرکز، شناخت و عملکرد اجرایی کمک می‌گیرند. تصویربرداری مغزی مانند اسکن مغزی و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) می‌تواند برای تشخیص و ارزیابی تغییرات ساختاری و عملکردی مغز مفید باشد. این تصاویر ممکن است نشان دهنده نشانه‌هایی از آتروفی یا کاهش حجم مغز و تغییرات در ناحیه‌های مغزی مشخص باشند. 

به طور کلی، تشخیص MSA ممکن است دشوار باشد، زیرا علائم آن ممکن است با علائم بیماری‌های دیگری که شباهت دارند، اشتباه گرفته شوند. بنابراین، مشاوره با یک تیم پزشکی متخصص در بیماری‌های عصبی  بسیار مهم است تا تشخیص صحیح و مناسب ارائه شود. تشخیص صحیح و به موقع مهم‌ترین گام در ارائه درمان بیماری ام اس ای است و از این رو از اهمیت زیادی برخوردار است.

درمان بیماری ام اس ای به چه طریق امکان پذیر است؟

درمان بیماری ام اس ای تفاوت‌هایی با درمان بیماری‌های دیگری که با این بیماری شباهت دارند، دارد. MSA  یک بیماری نورولوژیک پیشرونده است و تاکنون درمان کاملاً مؤثر برای آن شناخته نشده است. به علت شدت و تنوع علائم MSA  و تأثیر آن بر چندین سیستم بدن، درمان این بیماری به صورت چند رویکردی انجام می‌شود. درمان بیماری MSA عمدتاً بر کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران متمرکز است.

 برخی داروها می‌توانند برای کنترل نشانه های اختلال عصبی MSA مانند اختلالات حرکتی، نوروپاتی اتونومیک و اختلالات ادراکی استفاده شوند. برای مثال، داروهایی مانند لوودوپا، کربیدوپا، دوپامین آگونیست‌ها و داروهایی برای کنترل فشار خون و نشانه‌های اتونومیک ممکن است تجویز شوند. جلسات فیزیوتراپی، بلع درمانی و توانبخشی می‌توانند به بهبود عملکرد حرکتی، تعادل و اختلال بلع در بیماری MSA کمک کند. بیماران MSA از نظر روحی، عاطفی و اجتماعی نیز نیاز به پشتیبانی و مراقبت شدیدی دارند. ارتباط با مشاور و روانشناس متخصص در این حیطه به ارتقای سطح کیفیت زندگی این بیماران کمک می‌کند.

 

اختلال بلع بیمار مبتلا به MSA به چه شکل است؟

 

عمل بلع فرایندی پیچیده است که توسط مغز کنترل می‌شود. این فرایند ظریف با هماهنگی کامل بیش از 30 عضله  شکل می‌گیرد. عضلات درگیر در عمل بلع توسط رشته‌های عصبی که از مغز منشعب می‌شوند، عصب دهی شده‌اند. بیماری ام اس ای  سیستم عصبی خودکار را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به طور تدریجی عملکرد عضلات بلع  را با اختلال مواجه می‌سازد. ضعف عضلانی، مشکلات حسی و عدم هماهنگی سیستم تنفس و بلع از جمله مهم‌ترین تاثیرات بیماری آتروفی سیستم چندگانه بر وضعیت بلع است. اختلال بلع در بیماری MSA از اصلی‌ترین مشکلات سلامت مرتبط با این بیماری است که اگر به موقع درمان نشود، پیامدهای ناگواری به دنبال دارد.

 

 

 

اختلال بلع در بیماری MSA چه پیامدهایی به دنبال دارد؟

 

عوارض اختلال بلع در بیماری MSA بر اساس نوع اختلال، شدت بیماری و شرایط سنی و پزشکی بیمار متفاوت است. پیامدهای اختلال بلع در بیماری MSA به مشکلات پزشکی محدود نمی‎‌شود و بر ابعاد مختلف زندگی تاثیر می‌گذارد. کم آبی بدن، مشکلات تغذیه و کاهش وزن، پنومونی آسپیریشن، خفگی و مرگ از جمله پیامدهای ناگوار اختلال بلع در بیماری MSA به شمار می‌روند. افسردگی ناشی از اختلال بلع و مشکلات عاطفی از دیگر مواردی است که به دنبال  اختلال بلع در بیماری MSA گزارش شده است. 

 

سخن آخر

اختلال بلع در بیماری MSA یک وضعیت اورژانسی است که می‌تواند تهدید کننده حیات بیمار باشد. در این مقاله به طور کامل به این سوال پاسخ دادیم که بیماری ام اس ای چیست؟ بیماری آتروفی سیستم چندگانه یا به اختصار ام اس ای بر عملکردهای غیرارادی بدن مانند فشارخون، بلع، تنفس، عملکرد مثانه و کنترل حرکات تاثیر می‌گذارد. علت بیماری ام اس ای ناشناخته است. اما تحقیقات نشان داده ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی می‌توانند در شروع و پیشرفت این بیماری نقش داشته باشند. آسیب شناس گفتار و زبان متخصص در حیطه اختلالات بلع وظیفه ارزیابی و درمان مشکل بلع MSA را بر عهده دارد. بنابراین بیماران یا مراقبین آن‌ها باید با مشاهده نشانه‌های مشکل بلع به گفتاردرمان مراجعه کنند. درمانگران تیم ایران مد اس ال پی با داشتن دانش و تجربه تخصصی در درمان اختلالات بلع آماده کمک به شما هستند. جهت کسب اطلاعات بیش‌تر کافی است با شماره‌های درج شده در سایت تماس حاصل نمایید. 

سوالات متداول

چگونه می‌توانیم از بروز اختلال بلع در بیماری MSA جلوگیری کنیم؟

بیماری آتروفی سیستم چندگانه اختلالی پیشرونده است و درمان قطعی ندارد. از این رو نمی‌توان از پیشرفت آن و بروز مشکلات حرکتی و اختلال بلع در بیماری MSA جلوگیری کرد. بهترین اقدام برای پیشگیری از گسترش مشکل بلع MSA، درمان توانبخشی به موقع، به محض مشاهده نشانه‌های اولیه اختلال بلع در این بیماران است.

برای درمان مشکل بلع در بیماری ام اس ای به چه کسی مراجعه کنیم؟

آسیب شناس گفتار و زبان متخصص در حیطه اختلالات بلع کلیدی‌ترین نقش را در درمان اختلال بلع در بیماری MSA بر عهده دارد. بنابراین، در صورت مشاهده هر گونه علائم اختلال بلع در بیماری MSA باید با گفتاردرمان مشورت نمایید. 

منابع:

1- Multiple system atrophy, Gregor K.Wenning, Anna Schrag

2- Multiple system atrophy: Insights into a Rare and vulnerable movement disorder, Christopher J.Mathias, Andrew J.Lee

3-Swallowing disorder in multiple system atrophy, C.Warnecke, T.Oelenberg, K.Teismann

4- Swallowing difficulties in multiple system atrophy, A.Fabbri, M.L.Guedes, G.Antonini